Data dodania:  2014-02-24

Wygląd:

Biała, miękka galaretka.

Wielkość:

W zależności od naczynia.

Konsystencja:

Zawiesista.

Smak i zapach:

Świeży, kwaskowaty.

Barwa (zewnętrzna i na przekroju):

Biała, kremowa.

Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu:

          Kiszka to popularne na Śląsku określenie mleka kwaśnego lub zsiadłego. Sposób jej przygotowania nie zmienił się na przestrzeni lat. Mleko pochodzące od krów hodowanych w małych gospodarstwach rozlewane jest do garnków kamiennych, a następnie umieszczane w chłodnym pomieszczeniu, gdzie temperatura wynosi około 20 stopni. Później po około 8-12 godzinach powstaje gęste tzw. zsiadłe mleko, czyli kiszka.

        Autorka Zofia Szromba-Rysowa w publikacji „Pożywienie ludności wiejskiej na Śląsku” z 1978 roku pisze: „Niedobór zbóż w Beskidzie Śląskim ograniczał spożycie tam polewek mącznych i wyrób chleba, co zadecydowało między innymi o niewystępowaniu żuru w pożywieniu mieszkańców Istebnej. Polewkę kwaśną reprezentują tam mulka, serula i kiszka warzona, przyrządzane z mąki oraz żętycy, maślanki lub kwaśnego mleka, nazywanego na Śląsku kiszką”.

       Józef Ondrusz w „Pożywieniu Ludu Cieszyńskiego” wydanego w „Płyniesz Olzo… Zarys Kultury Materialnej Ludu Cieszyńskiego” z 1972 roku, przedstawia wykorzystanie kiszki przez ludność chłopską: „Mleko spożywano bądź w postaci naturalnej, bądź też w postaci jego przetworów, a więc śmietany, masła, maślanki, mleka zsiadłego, twarogu i serwatki. (…) Chłodne mleko z osadzoną na wierzchu grubą warstwą śmietany stanowiło latem doskonały napój orzeźwiający o dużej wartości odżywczej. Korzystali więc z niego domownicy, kiedy pilne zajęcia gospodarskie, zwłaszcza podczas żniw, nie pozwalały gospodyni na gotowanie normalnego obiadu. Spragnieni gazdowie chętnie zachodzili w letnie upały do swoich piwnic na kiszkę, zamiast do wiejskiej gospody na piwo. Kiszke, czyli zsiadłe mleko, przeznaczono po zebraniu śmietany przeważnie na twaróg. Spożywano ją z ziemniakami lub chlebem, chociaż parobcy wiejscy twierdzili, że z kiszki dziepro za dziewięć roków siła przidzie. Stosunkowo niewielką wartość odżywczą zsiadłego mleka określano też zwrotem kiszki się najeść, a potem się iść płotu dzierżeć, tzn. nic nie robić, tylko odpoczywać, a jeszcze trzymać się płotu, żeby nie upaść ze słabości. Przez podgrzanie zsiadłego mleka i odsączeniu serwatki otrzymywano twaróg”.

      Kiszka jest chętnie spożywana w wielu gospodarstwach domowych na Śląsku. Jest doskonałym dodatkiem do młodych ziemniaków i innych potraw podczas codziennych obiadów. W upalne dni – dobrze schłodzona – daje orzeźwienie.

Sprawdzone przepisy:

Wodę i kwaśne mleko lub maślankę razem zagotować, posolić, lekko zagęścić mąką. Można dodać śmietanę. Następnie schłodzić. Podawać z poszatkowanym koperkiem.
Obrać dowolną ilość ziemniaków i zetrzeć na drobnej tarce. Wyłożyć na czystą lnianą ściereczkę i dokładnie odsączyć. W tym czasie zagotować osoloną wodę. Z ziemniaczanej masy formować w ręce małe kluseczki i wrzucać na gotującą się wodę. Podawać z masłemlub okraszone boczkiem, do popicia − maślankę lub zsiadłe mleko.
Do mleka dodać drożdże, sól, cukier i dobrze wymieszać. Następnie dodać mąkę i dobrze wyrobić. Odstawić do wyrośnięcia. Gdy ciasto wyrośnie, małymi porcjami nakładać na stolnicę posypaną mąką. Formować nieduże placuszki. Placki piec w piecu, najlepiej węglowym. Po upieczeniu z jednej strony obrócić je na drugą. Placki są upieczone, jeśli opukiwane wydają głuchy odgłos. Podawać ze słoniną wędzoną, masłem lub zsiadłym mlekiem.
Z mąki i wody, dodać do gotującej się maślanki. Po zagotowaniu wlać śmietanę z żółtkiem, posolić i okrasić boczkiem przetopionym z cebulą. Ziemniaki ugotować oddzielnie, uformowane w kulki zalać polewką lub podawać oddzielnie w „dwojaczkach”.
W dużym garnku zagotować mleko z wodą i roztartym z solą czosnkiem. Maślankę roztrzepać razem z mąką pszenną i wlać do wrzącego mleka z wodą, ciągle mieszając. Wszystko należy zagotować. Bryndze pokroić w kostkę lub rozkruszyć. Posypać grzankami. Całość zalać przygotowaną ciepłą polewką. Zamiast ziemniaków można podawać grzanki z chleba.

 

 

Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
Wyświetlenia:  1508